Ποιοι ήταν αυτοί οι Ρωμαίοι;

Την εποχή που ο ελληνικός κόσμος σπαράσσεται από εμφύλιους πολέμους και συγκρούσεις, ο ιταλικός κόσμος, ενωμένος υπό την ηγεσία της Ρώμης, εξελίσσεται σε μια στρατιωτική υπερδύναμη. Στα μέσα του 3ου αιώνα π.χ. η Ρώμη συγκρούεται με τη σημαντικότερη αντίπαλο της, την Καρχηδόνα και ύστερα από τρεις αιματηρούς πολέμους την κατακτά και μπορεί πια να ελέγχει τους εμπορικούς και στρατιωτικούς δρόμους της Μεσογείου.

Παρατηρήστε προσεκτικά το χάρτη και εντοπίστε τη γεωγραφική θέση της Καρχηδόνας. Μπορείτε να κατανοήσετε γιατί η κατάκτηση αυτής της πόλης ήταν πολύ σημαντική για τους Ρωμαίους;

Στη συνέχεια, η Ρώμη θα στραφεί στην ανατολική πλευρά της Μεσογείου και θα έρθει σε σύγκρουση με τα ελληνιστικά βασίλεια των διαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι η Αίγυπτος, η Συρία, η Μακεδονία και η Πέργαμος. Το 168 π.χ. η Μακεδονία χάνει την ανεξαρτησία της. Τελευταίο και πολύ γνωστό γεγονός των ρωμαϊκών κατακτήσεων είναι η κατάληψη της Αλεξάνδρειας από τον Οκταβιανό (30 π.χ.) και η μετατροπή της Αιγύπτου σε επαρχία του ρωμαϊκού κράτους (Η Κλεοπάτρα ήταν η τελευταία βασίλισσα του κράτους των Πτολεμαίων).

Στην Παλιά Ελλάδα οι πόλεις κράτη ενώθηκαν σε δύο συμπολιτείες για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα τους: 

 α) την Αιτωλική (κυρίως στη Στερεά Ελλάδα)

 β) την Αχαϊκή (κυρίως στη Πελοπόννησο). 

Σ’ αυτές οι αποφάσεις για σημαντικά θέματα, όπως η εκλογή αρχόντων, η ψήφιση νόμων, η συμμετοχή ή όχι σε πόλεμο, λαμβάνονταν από μία ομοσπονδιακή συνέλευση. 

Tο 146 π.χ. οι δυνάμεις της Αχαϊκής Συμπολιτείας θα ηττηθούν από το ρωμαϊκό στρατό, στη μάχη της Λευκόπετρας.

Θέμα για συζήτηση: Παρατηρήστε τον παρακάτω διαδραστικό χάρτη και εξηγήστε γιατί λέγεται συχνά ότι "η Μεσόγειος έγινε ρωμαϊκή πισίνα".

Η Ρωμαική κατάκτηση της Μεσογείου

Διαδραστικός χάρτης: Η άνοδος και η πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας: 
510 πχ- 1453

Οργάνωση και διοίκηση του ρωμαϊκού κράτους
Μετά την υποταγή και της Αιγύπτου, θα δημιουργηθεί ένα ισχυρό ρωμαϊκό κράτος που θα διοικείται από ένα μόνο πρόσωπο, τον αυτοκράτορα, που ονομάζεται Αύγουστος (σεβαστός). Ο αυτοκράτορας τίθεται επικεφαλής του στρατού, είναι αρχιερέας (ποντίφικας), νομοθέτης και δικαστής.

Οκταβιανός

Αναπαράσταση συνεδρίασης της Ρωμαϊκής Συγκλήτου

Η Ρωμαϊκή Σύγκλητος (λατινικά: Senatus Romanus) ήταν πολιτικό όργανο στην αρχαία Ρώμη. Ήταν ένα από τα πιο ισχυρά όργανα στη ρωμαϊκή ιστορία και ιδρύθηκε κατά τις πρώτες ημέρες της πόλης (παραδοσιακά ιδρύθηκε το 753 π.Χ.).

Η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία χωρίζεται σε επαρχίες, τις οποίες διοικούν κυβερνήτες που ορίζονται από τον αυτοκράτορα.
Ο στρατός αποτελείται από 400000 μισθοφόρους στρατιώτες, διαιρείται σε λεγεώνες και εξασφαλίζει την άμυνα απέναντι στους εχθρούς και την τάξη  στην αχανή αυτοκρατορία.

 Ρωμαϊκές λεγεώνες σε μάχη. Σκηνή από την ταινία "The Eagle"

Η ρωμαϊκή ειρήνη και οι συνέπειες της
Τον 2ο αιώνα μ.χ. επικρατεί ειρήνη στο ρωμαϊκό κράτος, η λεγόμενη Pax Romana, που ευνοεί την αύξηση της παραγωγής, την ανάπτυξη του εμπορίου, την κατασκευή μεγάλων έργων (δρόμοι, λιμάνια, γέφυρες), την άνθηση των γραμμάτων και των τεχνών. Ολοένα και περισσότεροι κάτοικοι των επαρχιών αποκτούν την ιδιότητα του Ρωμαίου πολίτη, όλοι οι άνθρωποι μετακινούνται ελεύθερα και μαζί με αυτούς οι ιδέες, οι θρησκείες και οι συνήθειες.

Via Αppia

Pons Fabricius, Ρώμη (62 π.χ.)

Εμφάνιση του χριστιανισμού 

Σε αυτήν την περίοδο (1ος αιώνας μ.χ.), εμφανίζεται ο Χριστός (γεννήθηκε στην Παλαιστίνη που βρισκόταν υπό ρωμαϊκή κυριαρχία)  και διαδίδεται η διδασκαλία του από τους μαθητές του. Τα κηρύγματα του χριστιανισμού για την ισότητα κυρίων και δούλων, οι μυστικές λατρευτικές εκδηλώσεις των πρώτων χριστιανών και η άρνηση τους  να λατρεύουν τον αυτοκράτορα ως θεό, προκαλεί την καχυποψία των ρωμαϊκών αρχών που θεωρούν το χριστιανισμό επικίνδυνο για την ενότητα του κράτους. Αυτό έχει ως συνέπεια τους διωγμούς κατά των χριστιανών που γίνονται πολύ έντονοι τον 3ο αιώνα μ.χ.

Κατακόμβες στη Ρώμη.  
Οι κατακόμβες ήταν τόποι λατρείας και ταφής των πρώτων χριστιανών

Η παρακμή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας

Ο θάνατος του Μάρκου Αυρήλιου (180μ.Χ) θα σημάνει το τέλος της Pax Romana και την αρχή της παρακμής της Ρώμης. Η απουσία διαδόχου θα οδηγήσει στην επικράτηση πλήρους αναρχίας, αφού ανάξιοι αυτοκράτορες θα διαδέχονται ο ένας τον άλλο συντομότατα. Η κρατική εξουσία καταρρέει και μαζί της καταρρέουν όλοι οι κρατικοί θεσμοί. Οι εξωτερικοί εχθροί εκμεταλλεύονται το εσωτερικό χάος και εισβάλλουν στην αυτοκρατορία. Στην κρίσιμη αυτή στιγμή αναγορεύεται αυτοκράτορας ο Διοκλητιανός (284 μ.Χ), ο οποίος με τις μεταρρυθμίσεις του θα πετύχει την ανόρθωση του κράτους.